DOSYA YÖNETİMİ

Daha önceki konularda da bahsetmis oldugumuz gibi bilgisayar çesitli türlerde

olabilir fakat bilesenleri degismez. Bilgisayarların ekran gibi çıktı birimleri, klavye

gibi girdi birimleri ve kasa gibi islemlerin gerçeklestigi birimleri degisik sekillerde

de olsa mutlaka bulunur. Yukarıdaki resimde masaüstü bilgisayar örnegi

verilmistir. Dizüstü bilgisayarların farkı resimde görünen tüm birimlerin tek parça

halinde olmasıdır.

Bilgisayarın tüm birimlerinin elektrige baglı oldugundan emin olduktan sonra

açma dügmelerini kullanarak bilgisayarı açabilirsiniz. Cihazın fislerini topraklı

prizlere takmanız daha dogru olacaktır. Mümkün ise kesintisiz güç kaynagı

kullanmanız, elektrik dalgalanmaları veya kesintileri durumunda bilgisayara ve

bilgilerinize gelecek zararları engelleyecektir.

Bilgisayar dügmesine basıldıktan sonra 1-2 dakika içinde kullanıma hazır hale

gelir. Bilgisayar ile isiniz bittiginde bilgisayarı kapat seçenegini kullanmanız,

gerekli kapatma islemlerinin yapılıp bilgisayarın güvenli bir sekilde kapanması için

gereklidir. Bilgisayarın daha hızlı açılması için hazırda bekleme seçenegi de

vardır. Sürekli hazırda bekleme konumu ile kullanılması bilgisayarı her yeni

açılısta biraz yavaslatır. Bu nedenle arada bir normal kapatma seçeneginin

kullanılması daha uygun olacaktır.

Arayüzü tanıma

Yukarıdaki resim Windows XP isletim sisteminin ekran görüntüsüdür. Farklı

görünümlerde olabilmesine karsın, temel yapı degismez. Mavi renkte görünen

bos bölüm masaüstü denilen bölgedir. Kütüphanede çalısırken nasıl ilgilendiginiz

kitapları masanızın üstüne alıp çalıstıgınız kitabı her seferinde raftan

almıyorsanız, benzer sekilde sık olarak ihtiyaç duydugunuz dosya ve klasörleri

masaüstüne yerlestirip daha hızlı bir sekilde ulasabilirsiniz. Geri dönüsüm

kutusu da bir simgedir. Diger simgelerden farkı silinmis ögelere buradan

ulasılabilmesidir.

Resmin alt tarafında görünen gri renkli bölüm ise görev çubugudur. O sırada

kullandıgınız dosyalar burada gösterilir. Baslat menüsü bilgisayardaki tüm

islemlere ulasılabilecek menüdür. Görev çubugunun sag tarafında saat bulunan

yer ise o sırada çalısmakta olan programların gösterildigi yerdir. Örnek olarak

virüs programını siz dogrudan kullanmazsınız fakat o sürekli çalısır. Bu tür

programlar bu bölümde gösterilir.

Masaüstü, Fareyi (Mouse) kullanma

Bilgisayarı kullanırken girdi araçlarından bahsetmistik.

Fare (mouse) de klavye gibi girdi araçlarından biridir.

Klavye ile yapamadıgımız islemler için fare aracını

kullanırız. Farelerde genelde 3 tus bulunur. Sol tus

(solak olanlar bu düzeni degistirebilirler) seçim ve

islem amacıyla kullanılır. 1 defa tıklama seçim, 2 defa

tıklama ise islem yapmaya yarar. _slem ile belirtilen

klasörün görüntülenmesi, dosyanın açılması veya

seçenegin kabul edilmesidir.

Sag tus o anda kullanabileceginiz seçenekleri gösterir.

Bunlar arasında kesme, kopyalama, yapıstırma,

açma, özellikleri görüntüleme gibi islevler vardır.

Simgeler ile çalısma

Bilgisayar bizim pek çok isimize yarasa da, bilgisayarın bir islem yapabilmesi için

kullanıcının ona komut vermesi gerekir. Simgeler bilgisayara komut vermenin en

pratik yoludur. Resimde görünen iki simge iki farklı klasöre aittir. resimler

klasörü fare ile üzerine bir kez tıklanarak seçili hale getirilmistir. Bir simge

herhangi bir dosyayı, kısayolu veya dizini tanımlayabilir. _stediginiz islemi

yapabilmek için simgenin seçili durumda olması gerekir. Bilgisayar seçili

olmayan, yani üzerinde islem yapılacagı belirtilmeyen, Hiçbir simge üzerinde islem yapamaz.

PC Dosya Yönetim Sistemi (FAT - NTFS)

Dosya yönetim sistemlerine geçmeden önce, sabit disklerle ilgili bazı tanımlamaları bilmekte fayda var.

 Kafa (Head) : Sabit disklerde okuma/yazma işlemini yapan mekanik parça.Ø
 Plaka (Plate) : Bilgilerin yazıldığı parça. Bir sabit disk, birden çokØ diskten oluşur. Üste üste gelmiş bu diskler plaka olarak adlandırılır.
 İz (Track) : Sabit diskte bulunan plakaların üzerinde gözleØ görülmeyecek eş merkezli daireler vardır. İşte bu dairesel çizgilere track (iz) denir.
 Sektör (Sector) : İz yapısının bölünmesiyle oluşan ve sabit diskØ üzerinde adreslenebilir en küçük alana denk gelen parçaya sektör adı verilir.
 Küme (Cluster) : Sektörler üzerinde tanımlanmış en küçük küme olarakØ tanımlanabilir. Normalde FAT 16, FAT 32 ve NTFS dosya sisteminde, harddiskteki bölümün kapasitesine göre formatlama sırasında standart olarak belirlenmiş boyutta kümeler oluşmaktadır. Cluster'ların boyutunu, cluster'ları kullanan dosya sistemi ve bölümün kapasitesi belirlenir. Ancak cluster'ların boyutu formatlama sırasında (/Z:n) parametresi ile elle de ayarlanabilir.
 Arayüz (Interface) : Sabit disklerin hangi ara birimi kullandığını belirtir.Ø



 RPM (Rotation Speed Moment) : Disklerin dakikadaki dönme hızlarınıØ belirtir. Şu anda piyasada bulunan IDE sürücüler, 5400 rpm ve 7200 rpm hızlarındayken, SCSI sürücülerdeki diskin dönme hızı10000, 15000 rpm hızlarında dolaşmaktadır.
 Veri Erişim Hızı(Data Access Time) : Sabit diskteki kafanın, birØ veriye erişebilmesi için bir izden diğer bir ize geçerken kaydettiği zamandır. Kullanılan zaman birimi milisaniyedir. Bu süre ne kadar kısa olursa o kadar iyidir.

1.FAT Dosya Yönetim Sistemi

FAT (File Allocation Table –Dosya Yerleşim Tablosu-) Nedir?

Dosya yerleşim tablosu ( FAT ), bir diskte bulunan dosyalara ait bilgilerin kayıtlı olduğu alanları belirtmeye yarar. Bir başka deyişle FAT, bir diskin haritası gibidir.

FAT Nasıl Çalışır?

Bu tarz dosya sistemleri File Allocation Table - Dosya yerleşim tablosu - adlı bir sistem kullanırlar.Bu sistemde partisyon her biri belli miktarda sektör içeren "cluster", küme isimli parçalara ayrılır ve hangi dosyaların bu cluster parçalarından hangilerine yerleştiği, hangi cluster parçalarının boş, hangilerinin dolu olduğu gibi bilgiler FAT üzerine yazılır. İşletim sistemi de herhangi bir dosyaya erişim yapmak istediğinde dosyayı bulmak için FAT üzerine yazılan bu bilgilerden faydalanır.

FAT Çeşitleri (FAT16, FAT32, VFAT)

FAT 16:

DOS, Windows 3.1 ve OS2 sürümü öncesi Windows 95 işletim sistemlerinin kullandığı dosya sistemidir. Eski bir dosya sistemi olduğundan dolayı bir takım eksikleri ve dezavantajları bulunmaktadır. Bunlardan ilki kök dizininin (root) sınırlandırılmış olmasıdır. FAT16 sisteminde açılıştaki primary bölüme ait root dizini, FAT tablosu ve partisyon boot sektörü cluster içinde yer almazlar ve sayısı belli olan sıralı sektörlerde tutulurlar. Bu sayının belli olması kök dizine yapılacak eklentilerin belli bir sınırı olması sonucunu doğurur. Kısaca alt dizinleri istediğiniz kadar uzatabilmekle birlikte Birincisi, FAT16 bölümlerdeki kök dizinde belli uzunlukta girişle sınırlandırabilirsiniz. İkincisi, FAT16 dosya sisteminde adresleme, adıüstünde 16 bit olduğundan adreslenebilen maksimum cluster sayısı 65525’tir ve bu cluster’larin maksimum boyutu 32KB .Bu da bizi FAT16 kullanan bir disk ya da partisyonun 2GB’dan daha büyük olamayacağı sonucuna götürür. Üçüncüsü, FAT16 elindeki bos sabit disk ya da partisyon alanını bir şekilde elindeki bütün cluster’lara dağıtmak zorundadır. Bu nedenle sabit diskin boyutu büyümeye başladıkça cluster boyutu da büyür. Cluster’lar bölünemezler ve ancak tek bir dosya yahut dosya parçasını taşıyabilirler.

Sanal Dosya Yerleşim Tabloları(Virtual File Allocation Tables – VFAT) :

Windows 95 ve NT nin kullandığı dosya sistemi.Kısa bir süre sonra yerini FAT32 ye bırakmıştır.

FAT 32:

Windows 95, OS2, Windows 98, Windows 2000 ve Linux tarafından tanınıp kullanılabilen ve FAT16’dan daha gelişmiş bir dosya sistemidir.
 İlk olarak FAT32’de herhangi bir kök dizin sınırlaması yoktur.·
 İkinci olarak FAT32, FAT16’daki 16 bit adresleme yöntemi yerine 32 bit· adresleme yöntemi kullanır. Bu sayede herhangi bir disk ya
da partisyon FAT32 altında 2 TerraByte (yaklaşık 2000 GB) uzunluğunda olabilir.
 Üçüncü olarak ise FAT32 cluster boyutlarını ufak tutarak boşalan israfını·
azaltır. FAT32 altında tek bir dosyanın erişebileceği maksimum boyut 4 GB ile sinirlidir.

2. NTFS Dosya Yönetim Sistemi

NTFS Nedir?

NTFS (New Technology File System –Yeni teknoloji dosya sistemi-); Windows NT ve devamı olan Windows 2000, XP tarafından desteklenen bir dosya sistemidir.

NTFS Nasıl Çalışır?

NTFS, dosya konumlarını FAT sistemindeki gibi bir ana indeks olarak saklamakla birlikte (MFT, Master File Table –Ana dosya tablosu-) dosyanın yerleştiği konumları ve diğer bilgileri her cluster’in içinde ayrıca saklayarak daha güvenilir bir yapı sunar. Ancak bu
arada oldukça geniş bir disk haritası oluşturur ve bu bilgiler önemli bir yer kapladığından dolayı400MB’den ufak disk yahut partisyonlarda NTFS kullanılması önerilmez. Dosya konumlarıyla ilgili bilgileri cluster içlerinde de saklayarak daha güvenli bir dosya sistemi yapısı sunar.
 Cluster boyutu partisyon boyutuyla sinirli değildir ve 512 byteØ değerine kadar 23 ayarlanabilir. Bu da disk üzerinde dosyaların parçalanmasını azaltarak hem bos alanın verimli kullanılmasını, hem de özellikle yüksek kapasiteli sabit disklerde performans artışını beraberinde getirir.
 Yaklaşık 16 GB’a kadar uzunlukta olan tek parça dosyaları destekler.
 ACL (Access Control List, Erişim kontrol listesi) özelliği sayesinde  sistem yöneticileri tarafından hangi kullanıcıların hangi dosyalara erişebileceği ile ilgili kısıtlamaların koyulabilmesini sağlar.
 Bütünleşik dosya sıkıştırma özellikleri içerir.
 Uzun dosya isimlerini ve Unicode kaynaklı dosya isimlerini destekler. Unicode, dosya isimlendirilmesi sırasında karakterlerin tanımlanması için ikilik sistemde kodlar kullanılmasını öngören bir standarttır. Bu standarda göre Unicode kullanılarak verilmiş olan dosya isimleri Unicode kullanabilen dosya sistemleri tarafından tam olarak nasıl hazırlanmışlarsa şekilde görünürler (örneğin Japonca
yahut Arapça gibi). NTFS dosya sistemi kullanan Windows NT ve Windows 2000 sürümleri FAT sürücüleri görebilir ve bu sürücülerdeki dosyaları okuyabilirler (Windows NT FAT16’yi, Windows 2000 FAT16 ve FAT32’yi görür). Ancak FAT kullanan Windows 95, 98 ve DOS gibi işletim sistemleri NTFS bölümlerini göremezler, dolayısıyla dosya sistemi NTFS olan disk yahut partisyonlara ait verileri okuyamazlar. Bu nedenle sisteminizde örneğin FAT32 altına kurulmuşbir Windows 98 ve NTFS partisyona kurulmuş olan bir Windows 2000 varsa Windows 2000 FAT32 partisyona kurulu olan Windows 98’e ait dosyaları görebildiği ve bu sürücüye bir isim verebildiği halde, Windows 98 NTFS altındaki Windows 2000 dosyalarını göremeyecek ve bu partisyonu bir disk gibi algılayamayacaktır. Bu nedenle bu sürücüye herhangi bir sürücü ismi vermez.